Drewno ogrodowe zabezpieczone na lata

Drewno wprowadza skandynawskie umiłowanie natury, kojarzy się z ciepłem i bezpieczeństwem. Drewno eksploatowane na zewnątrz domu jest jednak narażone na działanie wielu szkodliwych czynników, m.in. silne promieniowanie UV, opady atmosferyczne, glony i pleśnie.

Czynniki niszczące drewno

Drewno narażone jest na szereg niszczących czynników, które mogą wpływać zarówno na jego właściwości estetyczne, jaki i trwałość. Do najbardziej destrukcyjnych czynników fizycznych i chemicznych należą: woda, temperatura i promienie UV. Deszcz, śnieg, słońce na przemian z mrozem, powodują przede wszystkim zniszczenie samej struktury materiału. Topniejący śnieg i lód oraz deszcz dostają się w głąb struktur drewna. Zalegająca w szczelinach woda niejednokrotnie w ciągu doby może ponownie zamarznąć i tym samym rozszerzać coraz bardziej pęknięcia.

Powtarzający się wielokrotnie przez cały okres jesienno-zimowy proces może skutkować będzie coraz poważniejszymi uszkodzeniami. W efekcie pęknięcia i wilgoć stwarzają idealne warunki do rozwoju pleśni czy grzybów. Promieniowanie UV z kolei, którego źródłem jest słońce inicjuje reakcje rozkładu łańcuchów celulozowych, stanowiących chemiczny budulec drewna.

Mimo, że długotrwałe działanie promieniowania UV nie wpływa negatywnie na wytrzymałość drewna, może spowodować estetyczny uszczerbek na powierzchni: np. drewno sosnowe z czasem mocno szarzeje i ciemnieje, dębina zmienia kolor z jasno brązowego na brązowo-zielonkawy.

Pod wpływem słońca drewno szarzeje. To naturalny proces, niezależny od posiadanego gatunku i jego ceny detalicznej lub hurtowej.

Drewno szarzeje ze względu na zawartą w sobie ligninę, która nadaje mu sztywność i twardość. Natomiast srebrzysta patyna, która z czasem pokrywa powierzchnię desek, chroni przed bezpośrednim działaniem promieniowania UV. Jest to wrodzona reakcja i cecha zdrowego drewna. Patynowanie drewna absolutnie nie jest procesem, z którym trzeba walczyć. Jeśli jednak nie podoba się nam szary odcień i chcemy wrócić do pierwotnej kolorystyki — nic nie stoi na przeszkodzie. W tym celu polecam odszarzacz Owatrol Net-Trol, który restauruje i przywraca żywy kolor poszarzałemu drewnu. Z łatwością czyści uciążliwy brud i odtłuszcza, nie powodując przy tym odbarwień. Usuwa też plamy powstałe przez pleśń, rdzę oraz inne trudne zanieczyszczenia. No i przede wszystkim jest delikatny dla drewna oraz nieszkodliwy dla środowiska. Dlatego na koniec wystarczy zmyć go wodą — radzi Darina Lazarova, ekspert od tarasów i elewacji w JAF Polska.

Środek, środkowi nierówny

Dostępne na rynku preparaty do ochrony i dekoracji drewna mają podobne właściwości, ale każdy z nich daje inny efekt na drewnianych powierzchniach. Latem najważniejsza jest ochrona przed nagrzewaniem i niszczącym działaniem promieni słonecznych. Z kolei na jesień i zimę najważniejsze jest zabezpieczenie drewna przed działaniem niskich temperatur i wilgoci, a w konsekwencji przed wystąpieniem pleśni i grzybów. Podstawą jest wybór preparatu ochronnego.

Dziś spectrum preparatów przeznaczonych do zabezpieczania drewna ogrodowe jest przeogromne. Nie znaczy to że każdy z nich jest impregnatem. Do wyboru mamy też lakiery i lakierobejce, które tworzą powłokę ochronną na powierzchni drewna, ale nie penetrują głębiej powierzchni drewna.

Zdaniem Dariusza Wróbla, specjalisty ds. szkoleń, Vidaron zadaniem impregnatu jest przede wszystkim skuteczne zabezpieczenie drewna przed działaniem czynników atmosferycznych oraz korozji biologicznej: Trzeba tutaj jednak oddzielić funkcje dwóch rodzajów produktów, które określamy mianem impregnatów. Impregnat gruntujący (dostępny w wersji bezbarwnej) powinien głęboko penetrować drewno, wzmacniać jego strukturę i zapewniać mu pełną ochronę biologiczną (chronić przed grzybami pleśniowymi, sinizną i owadami). Jest on podkładem pod impregnat powłokotwórczy (a także inne wyroby nawierzchniowe jak np. lakierobejce) i w porównaniu z nim, stanowi szersze spektrum zabezpieczenia.

Przy wyborze produktu, w szczególności impregnatu powinniśmy zwrócić uwagę na rodzaj powierzchni jaką będziemy zabezpieczać, gdyż ze względu na swoje funkcje są narażone na oddziaływanie różnych czynników. I tak na przykład impregnaty, które pełnią funkcję dekoracyjno-ochronną najlepiej sprawdzają się na powierzchniach takich jak elewacje, meble ogrodowe, ogrodzenia.

Z kolei do powierzchni, po których chodzimy: tarasy, nadają się oleje. Ważne jest, aby stosować właściwe impregnaty we właściwym miejscu, czyli na zewnątrz lub wewnątrz pomieszczeń. Produkty do ochrony dobiera się w zależności od stopnia zagrożenia drewna, tj. w zależności czy jest ono użytkowane w stałym kontakcie z wodą, bez kontaktu z wodą, z czasowym działaniem wody, bądź zamocowane w gruncie.

Na rynku dostępne są następujące preparaty: do ochrony biologicznej, chroniące przed grzybami, pleśnią, owadami, glonami, porostami; ogniochronne utrudniające zapalanie się drewna i rozprzestrzenianie się ognia; jak i wodochronne, uniemożliwiające przedostawaniem się wody w głąb drewna oraz dekoracyjno-impregnacyjne, które oprócz ochrony drewna, nadają mu pożądany kolor wreszcie są też lecznicze – do zwalczania organizmów w drewnie już zaatakowanym.

Wybór odpowiedniego preparatu powinien zostać podyktowany nie tyle względami estetycznymi, jakie zamierzamy osiągnąć, ale takimi czynnikami jak: rodzaj drewna, rodzaj powierzchni. Innego środka użyjemy do impregnowania drewna konstrukcyjnego czy więźby dachowej, a innego np. do dekoracji stołu lub ogrodowych krzeseł. W przypadku drewna konstrukcyjnego liczy się skuteczność ochrony przed zagrożeniami atmosferycznymi i biologicznymi. Mniej istotne są natomiast kwestie wyglądu czy kolorystyki. Tego rodzaju prace wymagają zatem zastosowania specjalnego impregnatu konstrukcyjnego.

Wybór produktu powinien być uzależniony również od powierzchni jaką będziemy malować. Na przykład impregnaty, które pełnią funkcję dekoracyjno-ochronną najlepiej sprawdzają się na powierzchniach takich jak: elewacje, meble ogrodowe, ogrodzenia. Z kolei do powierzchni, po których chodzimy np. tarasy, nadają się oleje. Wybór ten jest rekomendowany m.in. ze względu na fakt, że powierzchnie te szybko ulegają zniszczeniu w wyniku odbywającego się ruchu pieszego, a przeprowadzenie renowacji w przypadku zastosowania oleju jest szybsze, aniżeli w przypadku innego rodzaju środków.

Natomiast lakiery będą się nadawały do zabezpieczania np. mebli ogrodowych. Należy pamiętać, aby elementy drewniane, które będą lakierowane zabezpieczyć w jak najlepszy sposób przed wilgocią. Wilgoć, która dostanie się do wewnątrz drewna będzie powodować odspajanie się lakieru od powierzchni, co popsuje efekt wizualny oraz spowoduje brak ochrony drewna.

Poza skutecznością ochrony drewna wystawionego na działanie wody, wilgoci, promieniowania UV o wyborze danego produktu decydują również właściwości dekoracyjne oraz efekt, jaki chcemy osiągnąć. Produkty do zabezpieczania drewna dzielą się na: transparentne, bez pigmentów, podkreślające rysunek drewna, które tworzą powłokę ze słabszą ochroną przed promieniami UV, a także na te tworzące powłokę barwną, zakrywającą usłojenie – zwykle są to farby do drewna.

Bejce i lakierobejce o modnym kolorze pozwolą nam na wspaniałe odnowienie mebli ogrodowych tarasu czy drewnianej elewacji. Jeszcze kilka lat temu lakierobejce do ochrony i dekoracji drewna na zewnątrz odstraszały swoim zapachem, ograniczoną kolorystyką i słabą odpornością na zmiany pogody. Dzięki zaawansowanym technologiom, jakie obecnie wykorzystuje się w ich produkcji, praktycznie każdą z tych wad udało się wyeliminować.

 Podstawowe zasady impregnacji

Wszystkie powierzchnie drewniane przed malowaniem należy przeszlifować drobnym papierem ściernym i odtłuścić, a następnie odpylić. Drewno ze starą powłoką malarską powinno się najpierw oczyścić za pomocą papieru ściernego lub drucianej szczotki. Impregnaty należy aplikować wyłącznie na surowe i suche elementy drewniane albo drewnopochodne.

Skuteczność impregnacji zależy głównie od tego, jak głęboko impregnat wniknie w strukturę drewna, zapewniając jego długotrwałą ochronę. Impregnaty zabezpieczają drewno przed działaniem wilgoci, grzybów, oraz promieniowaniem UV (wersje kolorowe). Impregnację można wykonać pędzlem, gąbką, tamponem lub przez zanurzenie. Aby zwiększyć ochronę przed grzybem i szkodnikami wskazane jest nałożenie min. dwóch warstw tj. zastosowanie produktu w ilości min. 140-160 ml/m². Czas pomiędzy kolejnymi warstwami powinien wynieść min. 24 godziny.

Najlepsza pora na malowanie

Najlepszą porą na impregnację są ciepłe i suche dni. Temperatura powietrza, elementów impregnowanych oraz impregnatu do drewna powinna wynosić od +15ºC do +25ºC. Duża wilgotność powietrza i opady mogą sprawić, że drewno będzie źle wchłaniało preparat.

Kluczowym czynnikiem dla odpowiedniego zabezpieczenia drewna jest pogoda. Na te zabiegi warto jest wybrać suchy dzień, w czasie którego nie będzie wiał silny wiatr. Aplikację dobrze jest również przeprowadzić poza porą największego nasłonecznienia danego miejsca. Wiatr może na schnący lakier czy olej nanosić zanieczyszczenia, a z kolei mocne słońce może powodować zbyt szybkie wysychanie preparatu i stworzenie powłoki, która nie ma prawa wystąpić na prawidłowo zaimpregnowanym drewnie.

Przed przystąpieniami do pracy, warto poświecić trochę czasu na odpowiednie przygotowanie podłoża. Drewno musi być surowe, czyste i suche. W przypadku drewna surowego należy je lekko przeszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym, a następnie odpylić. Z kolei drewno uprzednio lakierowane koniecznie trzeba wycyklinować, aż do odsłonięcia surowego materiału. Tylko wówczas mamy pewność, że cały olej odpowiednio wniknie w głąb drewna.

Przed pomalowaniem drewna egzotycznego warto jest przeprowadzić próbę. Sprawdzić czy podłoże nadal jest tłuste nanosząc małą ilość wody na powierzchnię – jeśli drewno wchłania wodę, jest ono wystarczająco odtłuszczone i gotowe do pracy.

Czytaj także: Jak wybrać preparat do ochrony drewna?