Design z misją: absolwentka ASP chce ocalić jerzyki przed wyginięciem

Młoda projektantka z Polski ma szansę odnieść światowy sukces na polu designu ekologicznego. Aleksandra Mohr stworzyła projekt budki lęgowej dla jerzyków - ptaków objętych ścisłą ochroną, który świetnie wpasowuje się w miejską tkankę.

Ptaki kiedyś tworzyły lęgi w skałach i koronach drzew, ale z czasem niektóre z nich przeniosły się bliżej ludzkich siedzib, do miast i na osiedla, gdzie gniazdują w murowanych budynkach czy kościelnych wieżach. Rozwoju ich populacji zagrażają jednak zmiany fasad domów, a zwłaszcza ich ocieplanie, co uniemożliwia jerzykom gnieżdżenie się, a w konsekwencji może prowadzić do zaniku gatunku.

Aleksandra Mohr, absolwentka ASP w Gdańsku, podjęła problem braku miejsc lęgowych dla jerzyków w swojej pracy dyplomowej. Młoda projektantka stworzyła dyskretną budkę lęgową o nazwie Swifter, którą można zamontować w elewacji domu. Ptasi temat wybrała nieprzypadkowo.

Od dłuższego czasu interesuję się ornitologią ze względu na mojego tatę, który zawodowo zajmuje się tą dziedziną – mówi projektantka. Umożliwienie jerzykom gniazdowania jest bardzo ważne, ponieważ mają tylko jeden lęg w ciągu roku, więc jeśli ptak nie znajdzie odpowiedniego miejsca do złożenia jaj, nie rozmnoży się – dodaje.

Praca powstała w Pracowni Projektowania Produktu Autorskiego na Akademii Sztuk Pięknych pod okiem prof. Jarosława Szymańskiego.

W projekcie zatytułowanym „Ptaki w mieście. Projekt kompensacyjnego miejsca lęgowego dla jerzyka” Aleksandra Mohr zawarła nie tylko zamiłowania ornitologiczne, ale też własną filozofię projektowania. 

Chcę tworzyć rzeczy nie tylko estetyczne, ale też funkcjonalne i pomocne w rozwiązywaniu konkretnych problemów – tłumaczy.

Wykonanie projektu wymagało sporej wiedzy i przygotowania, w tym analiz i obserwacji ptaków, sięgnięcia do fachowej literatury, a także wiedzy z zakresu budownictwa i architektury, ponieważ budka w założeniu ma być integralną częścią budynku wkomponowaną w jego fasadę.

Jej montaż jest bardzo prosty. Wystarczy wyciąć w warstwie ocieplenia prostokątny otwór o bokach 62 na 17 cm i po prostu wsunąć budkę w izolację. Na zewnątrz fasady pozostanie tylko niewielki wlot, który można zdemontować i oczyścić wnętrze budki, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Jerzyki mają w zwyczaju zakładanie gniazd na wysokości co najmniej 5 metrów nad ziemią, więc budka również powinna znajdować się wysoko. Wlot jest dyskretny i nie powinien burzyć estetyki elewacji, a ptaki tego gatunku są bardzo czyste i dbają o higienę, więc nie trzeba się obawiać, że pobrudzą ściany – tłumaczy projektantka.

Projekt zdobył nagrodę specjalną Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w IV edycji Konkursu Akademicki Mistrz Innowacyjności oraz nagrodę główną w kategorii wzornictwo w konkursie dyplomów organizowanym przez Centrum Designu Gdynia.

Swifter wciąż pozostaje na etapie prototypu, a poszukiwania firmy chętnej do rozpoczęcia produkcji trwają. W przygotowaniu jest również strona internetowa, która ma go zaprezentować. 

Ekologiczna świadomość Polaków rośnie, więc mam nadzieję, że projekt zyska uznanie w kraju, chociaż wydaje mi się, że za granicą, na przykład w Niemczech czy Skandynawii, gdzie eko-trend jest popularniejszy, Swifter ma większe szanse na zdobycie popularności - mówi projektantka.

Promocja Swiftera to tylko jedno z bieżących działań Aleksandry Mohr, która pracuje również nad projektem pamiątki miasta Gdynia, której wykonaniem mają zająć się niepełnosprawni. Ornitologiczne tematy pozostają jednak w spektrum jej zainteresowań.

W przyszłości chciałabym powrócić do tematu budek i stworzyć projekty z myślą o innych ptakach - wyznaje.