Projekt energooszczędny. Rady ekspertów

Kluczem do budowy domu energooszczędnego jest wybór odpowiedniego projektu. Czy zawsze, na początku rozmowy o naszym przyszłym domu, informujemy architekta, że szukamy domu o niskim zapotrzebowaniu na energię? Czy jesteśmy gotowi ponieść większe koszty związane z realizacją takiego projektu?

Zgodnie z przepisami wszystkie nowo wybudowane domy od 2021 roku będą musiały być energooszczędne. Dlatego już myśląc o naszym wymarzonym domu powinniśmy uwzględnić kilka czynników.

Na początku jest bryła

Zacznijmy od jego wyglądu zewnętrznego: bryła budynku powinna być prosta – najlepiej w kształcie kostki lub w postaci domu z poddaszem użytkowym. O kluczowych elementach projektu domu energooszczędnego mówi też ekspert, Paweł Postek, szef działu kreatywnego, Z500: Przy wyborze projektu klient powinien zwrócić uwagę na kilka niezwykle ważnych aspektów. Pierwszą sprawą jest bryła domu – ważne, aby była najbardziej zbliżona rzutem do prostokąta, ponieważ każdy uskok powoduje straty ciepła. Każdy projekt posiada newralgiczne miejsca więc istotne jest, aby w projekcie były rozwiązania pozwalające na unikanie mostków termicznych. Ważne jest również usytuowanie pomieszczeń względem stron świata oraz rozmieszczenie okien. Wykorzystujemy duże okna od strony południowej by przechwycić jak najwięcej światła słonecznego, czyli energii. Należy również wziąć pod uwagę tak zwaną charakterystykę cieplną pomieszczeń. W praktyce polega to na zgrupowaniu pomieszczeń o podobnej funkcji i odpowiednim ich rozlokowaniu, dzięki czemu różnice temperatur pomiędzy pomieszczeniami będą małe. Istotne jest również zastosowanie nowoczesnych urządzeń do odzyskiwania energii takich jak rekuperator, pompa ciepła i kolektory słoneczne.

Zobacz także: Zdrowy dom. Na co zwrócić uwagę?

Oszczędnościom energii nie sprzyja również rozbudowany dach i wszystkie ozdobne elementy architektoniczne: wykusze, lukarny, kolumny. Dobry dom energooszczędny o współczynniku EUco poniżej 40 kWh/m2rok, to także dom bez garażu w bryle domu. Konieczne jest również zainstalowanie wentylacji z odzyskiem ciepła (rekuperacją). Jednym z założeń wnętrza takiego domu jest jak najmniejsza ilość ścian działowych – w celu zapewnienia równomiernego rozchodzenia się ciepła. Biorąc pod uwagę wymienione kryteria znaczne zawęzimy nasz horyzont poszukiwań. Na szczęście, znaczna cześć projektów, które nam się podobają, dzięki coraz „cieplejszym” materiałom wznoszeniowym i wykończeniowym, może po odpowiednim opracowaniu, spełnić wymogi oszczędzania energii.

Wymagania przyszłości
Warto zwrócić uwagę na zakładaną konstrukcję ścian, a głównie na ich współczynnik przenikalności cieplnej U. Obecnie dla przegród wymagany jest współczynnik na poziomie 0,25 W/m2K, ale warto zaprojektować ściany na poziomie 0,15 W/m2K. W celu uzyskania takiego standardu wystarczy nieznacznie podnieść grubość ocieplenia (do ok. 20 cm w przypadku tradycyjnych ścian). Należy też zwrócić uwagę na przenikalność cieplną dachu i podłogi, już dziś wykonując te przegrody zgodnie z przepisami na 2021 rok.

Budynek energooszczędny musi mieć też zredukowane mostki termiczne i odpowiednio zamontowanie okna (tzw. ciepły montaż), również o parametrach energooszczędnych. Najlepiej o współczynniku Uw (dla całego okna – szyby i ramy) nie większym niż 0,9 W/m2K. Tu swoje wątpliwości rozwieją wszyscy, którzy sądzą, że dom energooszczędny, to budynek z małymi oknami. Podczas projektowania domu energooszczędnego należy wziąć pod uwagę fakt, że duże przeszklenia pozwalają na pozyskiwanie energii słonecznej w okresie letnim i jednocześnie zapewniają budynkowi korzystny bilans energetyczny.

Dom energooszczędny to również dom ekologiczny, który znacznie ogranicza emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Taki efekt uzyskujemy dzięki odpowiednio dobranym instalacjom grzewczym, wentylacyjnym, ale również wysokiej klasy urządzeniom AGD odpowiedniemu doborowi oświetlenia.
Warto zaznaczyć, że dobry projekt to punkt wyjścia. Nie każdy projekt standardowy można dostosować do norm energooszczędnych. Wybierzmy pracownię architektoniczną, która ma duże doświadczenie i specjalizuje się w tego typu pracach. Kluczowe jest też zatrudnienie ekipy wykonawczej, która go rzetelnie zrealizuje. Często projektanci domów energooszczędnych współpracują z renomowanymi firmami budowlanymi i rekomendowanymi instalatorami – warto z ich wiedzy skorzystać.

Parametry, na jakie trzeba zwrócić uwagę kupując projekt domu energooszczędnego to: 

EA – wskaźnik zapotrzebowania na ciepło odniesiony do powierzchni użytkowej budynku. Ten parametr w sposób najbardziej przystępny pokazuje jak energochłonny jest budynek. Im niższy tym lepiej. Za budynki energooszczędne uważa się takie, w których współczynnik EA wynosi nie więcej niż 70 kWh/(m2*rok). W domach budowanych według założeń spełniających wymagania norm budowlanych, wskaźnik ten wynosi średnio 120 -180 kWh/(m2*rok). O domu energooszczędnym mówimy, kiedy do celów ogrzewania potrzebujemy nie więcej niż połowę energii w stosunku do domów powszechnie budowanych.
EK – wskaźnik zapotrzebowania na energię końcową budynku. Parametr pokazujący ilość energii potrzebnej do eksploatacji budynku. We wskaźniku tym bilansowane są straty energii uciekającej przez przegrody zewnętrzne, wentylację, sprawności urządzeń grzewczych, zużycie energii do przygotowania c.w.u. oraz bierne zyski: słoneczne, od przebywających w domu mieszkańców oraz energii wytwarzanej przez urządzenia domowe.
EP – wskaźnik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną. Określa, ile energii pochodzącej z nieodnawialnych surowców energetycznych (węgla, gazu, ropy naftowej) trzeba zużyć na potrzeby tego budynku, tj na ogrzewanie, wentylację, klimatyzację i ciepłą wodę użytkową z odpowiednią wartością referencyjną, odzwierciedlającą ilość dodatkowej energii nieodnawialnej potrzebnej do wydobycia i dostarczenia do budynku tych surowców energetycznych. Wartość referencyjna zależy od źródła energii jakiej używamy. Dla gazu ziemnego jest to 10-15%, dla biomasy 20%, dla energii elektrycznej pozyskanej z węgla 300%. Wskaźnik EP tylko w sposób pośredni pokazuje jak energooszczędny jest dom, w większym stopniu pokazuje w zużycie zasobów energetycznych naszej planety.
Należy pamiętać, że wskaźniki te oblicza się dla konkretnych stref klimatycznych, tak więc wyniki dla tego samego budynku postawionego w różnych lokalizacjach w Polsce, będą się od siebie różniły.

Zaczerpnęliśmy też opinii ekspertów, doświadczonych architektów

 

Tatiana Monterian, specjalista ds. marketingu i kontaktów z klientami, Dobre Domy

Energooszczędny = opłacalny

Projekt domu energooszczędnego to taki, w którym ograniczono do minimum straty energii i zapotrzebowanie na energię, a także uwzględniono możliwości pozyskania jej m.in. ze źródeł odnawialnych. Koszt budowy takiego domu jest oczywiście większy od domu w tzw. „normalnym” standardzie. Osoby decydujące się na budowę domu energooszczędnego muszą się liczyć na starcie z większymi nakładami finansowymi rzędu kilkunastu procent. Niewątpliwie jednak dom energooszczędny to szereg korzyści: niższe rachunki za prąd, ogrzewanie czy ciepłą wodę. To rozwiązanie dla osób, którym zależy przede wszystkim na zamieszkaniu w domu komfortowym, ekologicznym i ekonomicznym, oszczędnym na co dzień.
Warto więc zdecydować się na projekt domu energooszczędnego zwłaszcza, że koszt dokumentacji dotyczący architektury i konstrukcji budynku nie jest większy niż w przypadku domu tradycyjnego, a część dodatkowych nakładów jakie poniesiemy w trakcie budowy domu zwróci się w przeciągu kilkunastu lat jego użytkowania.

 

arch. Maciej Matłowski, Biuro Projektów MTM Styl

Kalkulacja kosztów
Inwestorzy zwracają baczniejszą uwagę na koszty – nie tylko budowy, ale również utrzymania domu, bowiem zdają sobie sprawę, że energia będzie drożeć. Budowa domu energooszczędnego na pewno będzie bardziej kosztowna niż podobnego budynku zaprojektowanego zgodnie z obowiązującymi normami. Ważne jest zatem to, po jakim czasie dodatkowe wydatki mogą się zwrócić. To w dużej mierze zależy od aktualnych i prognozowanych cen nośników energii oraz od stopnia osiągniętej energooszczędności. Na pewno warto zainwestować w zwiększenie izolacyjności termicznej przegród zewnętrznych i wentylację z rekuperatorem (odzyskiem ciepła). Dodanie kilku centymetrów wełny mineralnej lub styropianu to stosunkowo niewielki wydatek, a zyski w kosztach ogrzewania mogą dojść nawet do 30%. Podobnie jest z wentylacją z odzyskiem ciepła. Poniesione z tego tytułu dodatkowe koszty mogą się zwrócić już po 3-5 latach, czyli bardzo szybko. Natomiast inwestycje w okna o wysokich parametrach, ogrody zimowe, kolektory słoneczne czy pompy ciepła trzeba za każdym razem rozpatrywać indywidualnie. Ich amortyzacja następuje bowiem zwykle po kilkunastu latach.

Paweł Postek, szef działu kreatywnego, Z500

Energooszczędny a standardowy
Budowa domu energooszczędnego to najczęściej świadomy wybór inwestorów. Od 2021 roku wszyscy będziemy musieli budować domy w standardzie energooszczędnym. Alternatywa zamieni się więc w konieczność. 

Każdy projekt można zmodyfikować w taki sposób, aby był energooszczędny lecz wiążą się z większa cena początkowa budowy. Wiadomo, że są projekty, które mniejszym kosztem są w stanie uzyskać odpowiednie parametry, ale są również takie, które wymagają znacznych nakładów finansowych. O ile grubość warstwy izolacji czy zastosowanie okien z odpowiednimi parametrami nie przysporzy dużych problemów to zmiana rzutów kondygnacji może być kłopotliwa.
Projekt energooszczędny w naszej pracowni różni się znacząco od standardowego projektu przede wszystkim:
• podwyższeniem izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych.
• zastosowaniem rozwiązań budowlanych wolnych od mostków cieplnych.
• zastosowaniem mechanicznej wentylacji nawiewo-wywiewnej z odzyskiem ciepła.
• podwyższeniem szczelności budynku.
• zastosowaniem szczelnych okien o podwyższonej izolacyjności cieplnej, podwyższeniem sprawności systemu ogrzewania i przygotowania c.w.u.
• zastosowaniem energooszczędnych urządzeń pomocniczych.
Cała przyjemność z posiadania domu energooszczędnego to oszczędności, zostające w portfelu każdego dnia, a mierzone w skali roku dające konkretną sumę. W ciągu kolejnych lat, zaoszczędzona suma będzie wzrastać proporcjonalnie do cen energii dlatego jest to dobra inwestycja.
Najlepszym etapem na wybór domu energooszczędnego jest etap wyboru projektu, ponieważ od tego zależy w największej mierze, jak będzie zbudowany dom. Jeśli dom będzie dobrze zaprojektowany i będzie posiadał dobrą szczegółową dokumentację techniczną, to jest to pierwszy krok do zrealizowania domu energooszczędnego. Poza odpowiednim projektem, dom musi być wykonany z dużą dbałością oraz z odpowiednich materiałów. Nie należy zatem kupować materiałów niepewnego pochodzenia, bez atestów i zatrudniać przypadkowych wykonawców, którzy nie mają doświadczenia w takim budownictwie. Konieczne jest zatrudnienie doświadczonego kierownika budowy lub inspektora nadzoru. Bezpieczne jest również skorzystanie z oferty firm budowlanych budujących domy pod klucz z udokumentowanym doświadczeniem w budowie domów energooszczędnych.