Kamień na ścianie. Piękna elewacja domu

Kamień to materiał, który nie należy do najtańszych, ale pięknie prezentuje się na elewacji domu. Właściwie dobrany, fachowo ułożony i zabezpieczony, będzie cieszył oczy przez wiele lat, rekompensując tym samym niemały koszt takiej inwestycji.

Kamień to jeden z najbardziej cenionych materiałów wykończeniowych. Dzięki nowoczesnym technologiom obróbki świetnie sprawdza się jako materiał elewacyjny – o trwałości nieporównywalnej z żadną inną okładziną i niepowtarzalnej (nie ma dwóch takich samych kamieni) kolorystyce.

Zobacz także: Jakie domy budują Polacy? Zobacz 18 popularnych projektów

Do niedawna elewacje z kamienia kojarzone były z budownictwem monumentalnym i użyteczności publicznej. Dzisiaj chętnie polecany przez architektów i układany jest on także na elewacjach domów jednorodzinnych – różnorodność dostępnych barw i faktur pozwala uzyskać bardzo ciekawy efekt wizualny. Wielką zaletą kamieni elewacyjnych jest możliwość dopasowania ich kształtu, formy i rozmiaru do indywidualnych potrzeb.

Do wyboru mamy kamienie surowe, krojone, łupane, w postaci płytek, paneli, listewek lub wielkoformatowych płyt (chociaż te ostatnie, z powodów estetycznych nie sprawdzą się na elewacji małego domu).

Trwały montaż
Kamienna elewacja przetrwa kilkaset lat, jednak tylko pod warunkiem prawidłowego zamontowania i odpowiedniej konserwacji. Techniki montażu kamienia na elewacji są różne – zależy to od jego formy oraz miejsca stosowania.

Drobne elementy kamienne na małych fragmentach ścian oraz niewielkie, cienkowarstwowe (do 2 cm grubości) kamienne płytki mocuje się do ściany nośnej na zaprawę klejącą. Są jednak pewne niuanse, które sprawiają, że przyklejanie kamienia nie jest prostą sprawą i wymaga od wykonawcy doświadczenia.

Płytki z kamienia naturalnego mają często nieregularne wymiary, co wymusza zmianę szerokości fug. Także grubość płytek bywa zmienna, co z kolei wymaga odpowiedniego dopasowania warstwy kleju. Poza tym różne rodzaje kamienia mogą różnić się nasiąkliwością – niektóre w trakcie montażu będą wymagały zamknięcia porów.

W sytuacji, kiedy okładziny cienkowarstwowe będą ułożone na ścianie na wysokość większą niż 3 m, konieczne bywa zastosowanie dodatkowych elementów montażowych – wsporników do podparcia elementów kamiennych przy cokole lub wsporników kątowych do montażu nadproży nad otworami drzwiowymi i okiennymi. Oprócz wsporników, wykonawcy stosują też kotwy, mocowane przez warstwę ocieplenia do ściany nośnej.

W naszych warunkach atmosferycznych kluczową sprawą przy montażu kamienia jest dobór odpowiedniej zaprawy klejącej. Przede wszystkim musi ona mieć odpowiednie parametry kurczliwości, elastyczności i odporności na mróz. Do przyklejania kamienia na elewacji przeznaczone są cementowe zaprawy średnio- i grubowarstwowe, szybkowiążące, elastyczne oraz wzmacniane włóknami i zawierające tras reński. Jego obecność w zaprawie zmniejsza ryzyko powstawania na powierzchni kamienia przebarwień i wykwitów. Szybkie wiązanie zapraw klejących zapobiega z kolei „wypaczaniu się” świeżo ułożonych, ciężkich elementów kamiennych.

Właściwa impregnacja
Aby kamienna elewacja rzeczywiście była ozdobą domu, trzeba o nią odpowiednio zadbać. Zdecydowanie nie służą jej duże różnice temperatur, deszcz, czy podciągana z gruntu woda. Wilgoć sprzyja powstawaniu wykwitów, porastaniu elewacji, szczególnie w najbardziej zacienionych miejscach, mchami i grzybami. Z kolei kwaśne deszcze mogą się przyczynić do niszczenia spoistości niektórych kamieni. W ich strukturze mogą zacząć pojawiać się gipsy i sole, które są na tyle nasiąkliwe, że zmiany ich objętości pod wpływem wilgoci mogą niszczyć strukturę kamieni, a także powodować ich pękanie i pojawianie się białych wykwitów.

Kamień należy zabezpieczyć już na etapie obróbki i montażu. Granity, wapienie i piaskowce trzeba poddać przed zamontowaniem polerowaniu, szlifowaniu lub wygładzaniu. Czynności te zamykają pory w ich strukturze i zapobiegają wnikaniu w głąb brudu. Tak wykończony kamień jest również odporniejszy na działanie wiatru, słońca czy deszczu, ponieważ nie matowieje.

Lekkie wapienie i piaskowce dodatkowo wymagają impregnacji podczas montażu. Zadaniem preparatów do impregnacji jest wypełnienie porów kamienia, dzięki czemu elewacja nie przepuszcza wody. Zabieg impregnacji należy powtarzać co 5-7 lat i, co ważne, można wykonać go samodzielnie. Dobrymi impregnatami są specjalne preparaty do kamienia, na bazie silikonów, żywic epoksydowych i związków krzemu. Jeśli porowate kamienie elewacyjne zaczną szarzeć lub czernieć, należy poddać je zabiegowi piaskowania, oferowanemu przez wyspecjalizowane firmy.

Producenci kamiennych okładzin elewacyjnych posiadają w ofercie także wyspecjalizowane środki chemiczne do usuwania niewielkich zanieczyszczeń. Są to preparaty zawierające między innymi kwasy, które są w stanie usunąć niewielkie wykwity, mchy czy porosty. Zanim jednak potrzebna będzie chemiczna interwencja, niewielkie zabrudzenia na powierzchni elewacji z naturalnego kamienia należy próbować usuwać za pomocą szczotkowania z niewielką ilością wody.

O własnościach i zaletach kamienia mówi też nasz ekspert

arch. Sylwia Strzelecka, Projekty Sylwii Strzeleckiej

 

Piękne i naturalne
Warto wykorzystać kamień na elewacji, ponieważ jest on materiałem stworzonym przez naturę, ekologicznym, przyjaznym środowisku – nie zawiera żadnych szkodliwych składników, trwałym, niepalnym, o wysokiej wytrzymałości i odporności, długowiecznym, doskonałym fizycznie, pięknym, o różnorodnej fakturze i barwie, o wielu możliwościach obróbki i kształtowania formy. Dowodem na to jest historia budownictwa od czasów antycznych do dzisiaj. Przez wszystkie style i epoki historyczne kamień był używany jako najbardziej przystępny materiał w budownictwie i do dzisiejszych czasów podziwiamy na całym świecie przepiękne budowle wzniesione z kamienia, detale architektoniczne i kamienne elewacje zarówno bogatych, luksusowych pałaców, rezydencji, kamienic, świątyń, jak i ubogich, wiejskich zabudowań, małych domków w górskich miejscowościach i całych kamiennych miasteczek.

Dla mnie jedną z głównych zalet kamienia stosowanego w architekturze jest to, że jako materiał stworzony przez naturę jest w nią wpisany i w sposób naturalny z nią współistnieje. Szczególnie niesamowite jest zharmonizowanie architektury z otoczeniem wykorzystując materiał pochodzący z kamieniołomów znajdujących się w rejonie budowy. Z przyjemnością stosuję więc w moich projektach piaskowce, gnejsy, kwarcyty z rodzimych kopalni: wapień kazimierski, piaskowiec krośnieński, niebieskie piaskowce z Brennej, dolomit z Lubiąża, strzegomskie granity, pińczowskie wapienie i czerwone piaskowce z okolic Nowej Rudy.

Moim zdaniem, kamienna elewacja nigdy nie „przytłacza” budynku. Wręcz przeciwnie – nadaje elegancji, jakości i solidności architekturze. Określa styl i charakter w sposób jednoznaczny. Cała sztuka polega na wyborze rodzaju kamienia i sposobu jego obróbki odpowiednio do funkcji, bryły i lokalizacji budynku – reszta może być już tylko sukcesem przy zaangażowaniu do realizacji mistrza kamieniarskiego.