Fundament. Dobór materiałów i wykonanie ocieplenia

Prawidłowe ocieplenie fundamentów, zwłaszcza w domu energooszczędnym, zapewni komfort użytkowania oraz korzystny bilans zużycia energii podczas eksploatacji domu. Dobór materiałów i wykonanie izolacji watro powierzyć specjalistom, ponieważ tylko zastosowanie systemowych rozwiązań pozwoli na właściwe wykonanie tego etapu budowy domu. 

Często kierując się doraźną potrzebą oszczędności podczas budowy, oszczędzamy na materiałach budowlanych lub całkowicie pomijamy wykonanie izolacji fundamentu. Wychodząc z założenia, że fundamentu i tak nie widać gołym okiem, uznajemy, że termoizolacja tej części budynku jest wymysłem kreujących nowe produkty marketingowców firm z branży budowlanej.

Pominięcie termoizolacji podziemnych części domu znacznie pogarsza bilans energetyczny budynku i naraża użytkowników na dodatkowe koszty związane z jego corocznym ogrzaniem (zwłaszcza w przypadku domów podpiwniczonych).

Rola termoizolacji

Podstawowa rolą warstwy termoizolacji fundamentu jest poprawa bilansu energetycznego budynku. Innym zadaniem warstwy styropianu jest mechaniczna ochrona wykonanej wcześniej warstwy hydroizolacji. Ściany stykające się z gruntem (ściany fundamentowe i ściany piwnic ogrzewanych) oraz podłogi na gruncie są istotną i integralną częścią termicznej obudowy budynków mieszkalnych.

Zobacz także: Grunt to dobry fundament

Ma to jeszcze większe znaczenie w budynkach energooszczędnych i pasywnych. W budynkach mieszkalnych procentowy udział powierzchni stykających się z gruntem może się zmieniać w zakresie od 45% dla jednokondygnacyjnych domów jednorodzinnych z pełnym podpiwniczeniem do ok. 20% dla domów trzykondygnacyjnych z podłogą na gruncie. Skutkiem tak dużej powierzchni przegród stykających się z gruntem jest znaczący udział strat cieplnych do gruntu w całkowitym bilansie cieplnym budynku. Straty ciepła są proporcjonalne do różnicy temperatur po obydwu stronach przegrody.

W przypadku strefy obwodowej budynku, grunt stanowi jedynie dodatkową, mało efektywną warstwę izolacji cieplnej, a wymiana ciepła odbywa się z powietrzem zewnętrznym. Dla ścian bardziej zagłębionych w gruncie i dla wewnętrznej części podłóg wymiana ciepła odbywa się na skutek różnicy temperatur we wnętrzu budynku i w gruncie. Temperatura płytko położonych pod powierzchnią warstw gruntu jest często przeceniana i traktowana jako stała.

Tymczasem na temperaturę gruntu wokół i pod budynkiem wpływają wahania temperatury powietrza zewnętrznego. Wpływ wahań dobowych może sięgać do głębokości 0,8–1 m, zasięg wahań sezonowych dochodzi do 5–8 m, a wahań rocznych aż do 15–40 m. Szczegółowe wartości temperatury i zasięgi wahań są zależne od wielu czynników związanych z właściwościami gruntu i terenu na jego powierzchni.

Oficjalne wymagania ochrony cieplnej, zawarte w polskich przepisach, ograniczają od góry straty energii, lepsze izolowanie przegrody jest nie tylko możliwe, ale wręcz leży w interesie przyszłego użytkownika. Zaleca się co najmniej 15 cm warstwę izolacji od ławy fundamentowej, w postaci płyt styropianowych przeznaczonych do stosowania w gruncie, np. Silver fundament.

Izolacyjność termiczna zewnętrznych przegród budynku ma decydujący wpływ nie tylko na wielkość strat cieplnych, ale także na minimalne temperatury na ich powierzchni. Zbyt mała izolacyjność ogólna lub miejscowy brak ciągłości izolacji powodują obniżenie temperatury na wewnętrznej powierzchni przegród i w efekcie mogą prowadzić do wykraplania pary wodnej w tych obszarach, a następnie do rozwoju pleśni.

Fundament ciepłem otulony

Do wykonania izolacji cieplnej fundamentów stosowany jest wodoodporny styropian ekspandowany (w skrócie EPS) lub też styropian ekstrudowany (XPS). XPS jest materiałem o bardzo małej nasiąkliwości, co ma zasadnicze znaczenie dla jego żywotności. Ponadto posiada korzystny współczynnik przewodzenia ciepła.

Ze względu na małą nasiąkliwość polistyren ekstrudowany w przypadku zamoczenia izolacji praktycznie nie traci na swojej izolacyjności, która zwykle spada wraz ze wzrostem wilgotności materiału izolacyjnego. Płyty z XPS mają bardzo małą nasiąkliwość i dużą wytrzymałość na ściskanie. Jest to bardzo istotny aspekt, gdyż woda zgromadzona w materiale izolacyjnym znacznie pogarsza jego właściwości izolacyjne (woda ma ponad dwudziestokrotnie większą przewodność cieplną od powietrza).