Drewniana podłoga - artystyczne wykończenie

Zdobienie drewnianych posadzek za pomocą techniki intarsji jest umiejętnością z pogranicza rzemiosła i sztuki. Zaprojektowanie i wykonanie parkietu intarsjowanego wymaga połączenia kunsztu i wiedzy parkieciarskiej ze zdolnościami artystycznymi. 

Intarsja jest techniką zdobniczą polegającą na zagłębianiu w powierzchnię drewna dekoracji z drewna
innego gatunku, charakteryzującego się ciekawą, kontrastującą barwą lub usłojeniem. Podłogi intarsjowane, popularne w XVII i XVIII - wiecznych pałacach i dworach, dziś na nowo zyskują na znaczeniu, a możliwość zestawienia ze sobą coraz większej liczby dostępnych rodzajów drewna, stwarza ogromne szanse dla projektantów i firm na kreowanie nowych wzorów parkietu.

 

Wbrew powszechnym opiniom tego typu parkiety nie są charakterystyczne tylko dla odrestaurowywanych obiektów historycznych, ale coraz częściej są stosowane w nowoczesnych wnętrzach obiektów publicznych czy wnętrzach mieszkalnych. Stosunkowo wysoka cena parkietów intarsjowanych często nie jest już głównym wyznacznikiem dla ich odbiorców. W wielu wypadkach decyduje możliwość posiadania wyjątkowej i niepowtarzalnej posadzki drewnianej, np. z logo firmy czy zaprojektowanym przez inwestora autorskim wzorem.

Materiał i technologia wykonania

Rozwój technologii wytwarzania elementów posadzek drewnianych, przejawiający się przede wszystkim w zastosowaniu technik komputerowych oraz laserowej techniki wycinania nawet bardzo skomplikowanych kształtów, pozwolił na bardzo intensywne zmiany w dziedzinie wzornictwa podłóg. Na wzrost zainteresowania wykonywaniem podłóg intarsjowanych wpłynęły również inne elementy.

 

 

Po pierwsze, parkieciarze mają obecnie praktycznie nieograniczony dostęp do różnorodnych gatunków drewna z całego świata i mogą komponować wzory za pomocą niezliczonej ilości barw i tekstur poszczególnych elementów. Po drugie, rozwojowi podłóg intarsjowanych sprzyjają zmiany społeczne i dążenie klientów do podnoszenia estetyki mieszkań i stosowania nietypowych materiałów, które przez długi okres były dostępne tylko nielicznym.

Dodatkowo, rozwój technologiczny przeróbki drewna sprzyja optymalizacji wykorzystania materiału najwyższej jakości, co pozwala na obniżenie kosztu wytworzenia parkietu. Parkiety intarsjowane najczęściej wykonane są w postaci tafli parkietowych, do produkcji których używa się głównie twardego drewna liściastego, przede wszystkim dębu oraz gatunków egzotycznych (afrykańskich, azjatyckich i południowoamerykańskich).

Zobacz także: Ściany ze szkła. Zobacz modne wnętrza

Drewno jest najpierw sezonowane, suszone, poddane obróbce wstępnej. Później następuje jego segregowanie pod względem kolorystycznym. Poszczególne elementy tafli łączone są klejem na obce pióra oraz formatowane. Najczęściej produkowane są dwa rodzaje tafli parkietowych: tafle intarsjowane o wzorach roślinnych lub geometrycznych.

 

Intarsja jest stosunkowo głęboka i mieści się w przedziale 5-7 mm, dlatego też nadaje się do wielokrotnego odnawiania. W przypadku tafli intarsjowanych tło najczęściej stanowi dąb, natomiast elementy intarsji wykonane są z drewna egzotycznego, czarnego dębu oraz jasnych gatunków krajowych.

Wilgotność tafli parkietowych wynosi z reguły 8-9 %, jednak może być dostosowana do parametrów wilgotnościowych danego obiektu. Elementy wzoru mogą być też naklejane na podkład z płyty drewnopochodnej, np. płyty OSB lub sklejki o pożądanej grubości. Do wycinania wzorów intarsji wykorzystuje się technikę laserową lub metody ręczne, przy zastosowaniu których wykwalifikowany pracownik wycina wzór na piłach włosowych. Praca taka wymaga długiej praktyki i dużych zdolności manualnych, daje jednak zazwyczaj zaskakujący i olśniewający efekt.

O poszczególnych etapach prac nad wykonaniem parkietu intarsjowanego opowiada Wacław Mac, właściciel firmy Art Wood Łańcuckie Parkiety:

Pierwszym etapem powstania intarsji jest stworzenie projektu dopasowanego do wnętrza i upodobań klienta. Na podstawie tego projektu dobierany jest odpowiedni materiał – należy zestawić ze sobą różne kolory, gatunki i słoje drewna, a następnie wyciąć z nich zaprojektowany wzór. Nasza firma zajmuje się też odtwarzaniem zabytkowych, zniszczonych parkietów intarsjowanych. Wzór odtwarzany jest na podstawie zdjęć, rysunków lub zachowanych elementów podłogi przy współpracy konserwatora zabytków. Elementy o liniach prostych oraz wzory geometryczne wykonywane są na profesjonalnych maszynach stolarskich, natomiast wzory nieregularne wycinane są ręcznie, tradycyjną metodą, na wyrzynarkach z piłkami włosowymi, dzięki czemu nie ma na drewnie śladów przypaleń, jak w przypadku metody laserowej. Parkiet intarsjowany posiada warstwę wierzchnią z litego drewna o grubości od 5 do 10 mm (w zależności od potrzeb klienta), oraz warstwy nośnej (najczęściej jest to wodoodporna płyta OSB wysokiego zgniotu lub sklejka). Grubość warstwy nośnej dopasowana jest do zamówienia.

 

Można poprawić naturę

Wytwórcy artystycznych podłóg intarsjowanych mogą też modyfikować barwę drewna wykorzystywanych wstawek, co dodatkowo poszerza możliwości tworzenia skomplikowanych kolorystycznie wzorów. Wymaga to jednak ogromnej wiedzy z zakresu technologii drewna i metod jego barwienia. Dodatkowo, parkieciarz do swej dyspozycji musi mieć najlepszej jakości urządzenia i produkty chemii do drewna.

Pierwszą techniką, wykorzystywaną do zmiany barwy jest cieniowanie. Polega ono na włożeniu wstawek intarsji do rozgrzanego piasku. Im dłużej drewno „leżakuje” w piasku, tym bardziej ciemnieje. Ta metoda daje możliwość osiągnięcia wrażenia perspektywy i głębi w obrazie intarsji. Jednocześnie cieniowanie wymaga bardzo dużej praktyki i nie jest polecane początkującym parkieciarzom.

Inną metodą jest wytrawianie drewna, które bazuje na wykorzystaniu substancji chemicznych, np. sole cynku i ołowiu zabarwiają drewno na czerwono, sole żelaza na niebiesko, a sole chromu na brązowo. Związki chemiczne działają na garbniki zawarte w drewnie i tym samym zmieniają jego kolorystykę. Niezwykłą zaletą tej techniki jest duża trwałość uzyskanych barw i odporność na działanie promieni słonecznych. Poszczególne elementy można również zabarwiać za pomocą barwników syntetycznych, np. bejc do drewna.

Ostatni ze sposobów jest bardziej ryzykowny, ponieważ zabarwiamy drewno jedynie powierzchniowo i w wypadku intensywne użytkowanych parkietów po pewnym czasie ich eksploatacji mogą uwidaczniać się różnice w kolorystyce poszczególnych elementów. Warto pamiętać, że w technice intarsjowania bardzo istotny jest sposób wycinania i dokładność pasowania elementów wzoru do tła. Jest to również technika dająca ogromne możliwości rozwoju zawodowego parkieciarzy ze zmysłem artystycznym.

NA TEMAT STOSOWANYCH W PARKIETACH WZORÓW I KOLORÓW WYPOWIEDZIAŁ SIĘ RÓWNIEŻ EKSPERT - PARKIECIARZ Z WIELOLETNIM DOŚWIADCZENIEM: 

Wacław Mac, właściciel firmy Art Wood Łańcuckie Parkiety

Do wykonania intarsjowanych parkietów, rozet, medalionów, bordiur, dekorów i herbów wykorzystujemy wiele gatunków drewna krajowego oraz egzotycznego, łącząc je w oryginalne kompozycje kolorystyczne. Z krajowych gatunków najbardziej popularny jest: dąb, dąb czerwony, jesion, jawor, orzech włoski, klon, czereśnia oraz akacja. Z gatunków egzotycznych to: sapela, acajou, merbau, teak, padouk, jatoba, iroko, wenge, a nawet meranti o kolorze fioletu.

Stosowane przez nas technologie sprawiają, że wykorzystywane przez naszą firmę gatunki drewna są stabilne i wytrzymałe, prawidłowo użytkowane będą służyć i cieszyć oko przez długie lata.

We współczesnym wzornictwie posadzek drewnianych najczęściej łączony jest parkiet tradycyjny z rozetą i bordiurą. Najbardziej popularne wzory bazują na renesansowych ornamentach roślinnych. Najczęściej produkowaną rozetą jest klasyczna „Róża Wiatrów” w wielu wariantach.

Bardzo często łączymy intarsjowane parkiety taflowe z bordiurami o wzorach geometrycznych, tafle mogą być o wzorach powtarzających się lub uzupełniających, gdzie wzór jest widoczny dopiero po złożeniu kliku tafli.

Podczas przygotowywania wzoru stosowane są dwie techniki wycinania intarsji - obie są dobre i każda ma swoje wady i zalety. Niewątpliwą zaletą wycinania laserowego jest szybkość cięcia, wadą jest czarna przypalona przez laser krawędź elementu oraz to, że ciężko to już nazwać sztuką intarsji, wszystko sterowane jest komputerowo i nie jest to już rękodzieło. Ręczne wycinanie wzorów pozwala na zastosowanie większej grubości materiału (laser około 4 mm, ręczne wycinanie do 10 mm), co pozwala na wielokrotne odnawianie intarsjowanej podłogi.

Z kolei do klejenia parkietów intarsjowanych najlepiej zastosować kleje poliuretanowe dwuskładnikowe, które charakteryzują się dużą siłą przyczepności i, w przeciwieństwie do klejów kauczukowych, nie ulegają procesowi starzenia. Kleje poliuretanowe nie zawierają wody która występuje w klejach dyspersyjnych, co oznacza, że można szybciej przystąpić do obróbki powierzchni (cyklinowania). Parkiety intarsjowane najlepiej impregnować olejem, gdyż nie stwarza on zewnętrznej powłoki i jedynie impregnuje drewno zachowując jego naturalne piękno.