Jaka wentylacja sprawdzi się w energooszczędnym budynku

Rozwój budownictwa energooszczędnego sprawia, że coraz częściej mieszkamy w budynkach, w których cyrkulacja powietrza między wnętrzem a otoczeniem jest mocno ograniczona. Szczelność domów zapewnia ich energooszczędność, ale może mieć negatywny wpływ na klimat, jaki w nich panuje. Bez dostępu do świeżego powietrza pomieszczenia mieszkalne stają się duszne, zadymione i może pojawić się w nich szkodliwa wilgoć.

Systemy wentylacji 

Gdy mówimy o systemach wentylacji w Polsce to nadal zdecydowanie najpopularniejszym rodzajem jest wentylacja naturalna, zwana też grawitacyjną. Jej siłą napędową jest różnica gęstości powietrza zimnego (świeżego, na zewnątrz pomieszczeń) i ciepłego (znajdującego się w pomieszczeniach). Aby system wentylacji naturalnej działał prawidłowo wymagane są pionowe przewody kominowe. Doprowadza się je do każdego pomieszczenia, z którego powietrze powinno być usuwane.

Wśród największych zalet systemu wentylacji grawitacyjnej wymienia się niski koszt jej montażu i eksploatacji. Wentylacja taka działa praktycznie za darmo, jest bezawaryjna i nie wymaga dodatkowych urządzeń mechanicznych, które wykorzystują energię elektryczną. 

Do największych wad wentylacji grawitacyjnej należy jej niska skuteczność – w dużym stopniu uzależniona od warunków atmosferycznych. Trudno jest także zwiększyć wydajność wentylacji grawitacyjnej. Warto dodać, że w coraz lepiej ocieplonych budynkach wydajność tego systemu spada. W efekcie znacznie pogarsza się jakość powietrza w pomieszczeniach, a przede wszystkim nadmiernie wzrasta wilgotność powietrza sprzyjająca rozwojowi grzybów i pleśni.

Poza tym system grawitacyjny powoduje duże straty ciepła – na taką wentylację może przypadać od 30 do 60% wszystkich strat.

Skutecznie i zdrowo

To właśnie wysokie koszty związane z ogrzaniem budynków wyposażonych w wentylację naturalną oraz brak kontroli nad wydajnością takiej instalacji sprawiły, że zaczęto szukać innych rozwiązań. 

Pojawiła się wentylacja mechaniczna, w której wymiana powietrza jest niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza uzyskuje się dzięki zastosowaniu jednego lub kilku zasilanych wentylatorów.

Wentylacja mechaniczna ma kilka odmian. W wersji nawiewnej powietrze jest wtłaczane do pomieszczeń za pomocą wentylatorów, a odpływ odbywa się samoczynnie przez nieszczelności.

W wentylacji mechanicznej wywiewnej powietrze usuwane jest z pomieszczenia przez wentylatory wyciągowe, a dopływ powietrza odbywa się samoczynnie przez nieszczelności lub specjalne otwory. Świeże powietrze dociera do domu, tak jak w systemie wentylacji grawitacyjnej – przez otwory bądź szczeliny w ścianach zewnętrznych lub oknach. W systemie nawiewno–wywiewnym dostarczanie i usuwanie powietrza odbywa się w pełni mechanicznie.

Do najskuteczniejszych i najbardziej komfortowych systemów wentylacji mechanicznej, stosowanej w domach energooszczędnych, należy wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła.

Instalacja taka wymaga zastosowania dwóch układów.  Przez system nawiewników powietrze dostaje się do pomieszczeń, kanałami wentylacyjnymi rozprowadzane jest po całym mieszkaniu, a za pomocą wywiewników wydostaje się na zewnątrz. Najczęściej jest to system z centralną instalacją (rekuperatorem), w której powietrze wywiewane ogrzewa powietrze świeże, które jest dystrybuowane w sposób niemal nieodczuwalny.

Trafia ono do pomieszczeń dziennych, sypialni i pokoi dzieci, aby następnie opuścić budynek przez kuchnię i łazienkę. Te dwie grupy pomieszczeń oddziela tzw. strefa przepływu (np. korytarz). Aby zamknięte drzwi nie utrudniały przepływu powietrza stosuje się specjalne otwory przepływowe, np. zamaskowane, zoptymalizowane pod kątem akustycznym szczeliny znajdujące się nad drzwiami w ościeżach.

Warto dodać, że wysokiej jakości system wentylacji mechanicznej jest bardzo cichy: granica hałasu przez niego powodowanego nie może przekraczać 25 dB (A). Aby to umożliwić w kanałach wywiewu i nawiewu instalowane są tłumiki akustyczne, zapobiegające także przenoszeniu dźwięków pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami.

System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła zapewnia pełną kontrolę nad tym, ile powietrza wywiewanego jest z budynku i ile do niego napływa. Dodatkowo wspomaga ogrzewanie pomieszczeń. Niestety wiąże się z wysokimi kosztami instalacji i eksploatacji.

Z odzyskiem ciepła

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła odgrywa kluczową rolę w budynkach energooszczędnych, zwłaszcza pasywnych. Dzięki niej do wnętrza dostarczane jest powietrze odpowiedniej jakości z punktu widzenia zachowania higieny.

System ten odpowiada również za usuwanie z pomieszczeń powietrza zanieczyszczonego wilgocią i nieprzyjemnymi zapachami. Otwieranie okien i wietrzenie nie wchodzi w tym przypadku w grę ponieważ powstające w ten sposób straty ciepła były by większe od łącznego zapotrzebowania na ciepło. 

Szkodliwa wilgoć

Wilgoć może być niebezpieczna i niekorzystnie wpływać na komfort życia domowników, dlatego też konieczne jest jej skuteczne usuwanie. Przez wiele lat doskonałym sposobem na wymianę zużytego powietrza i pozbycie się nadmiaru pary wodnej było regularne otwieranie okien. W dzisiejszych czasach rozwiązanie to nie jest wystarczające.

Stosowane energooszczędnych okien, poprawa izolacyjności ścian w budynkach mieszkalnych i wybór ultrawydajnych urządzeń grzewczych sprawiają, że tradycyjne systemy wentylacyjne muszą otrzymać odpowiednie wsparcie.

Rozwiązaniem, które pozwala na skuteczną walkę z nadmiarem wilgoci, a jednocześnie nie pozwala na ucieczkę cennego ciepła z pomieszczeń jest wentylacja mechaniczna. Tego typu instalacja gwarantuje kontrolę kanałów wlotowych i wylotowych, umożliwiając jednocześnie wykorzystanie energii z powietrza usuwanego z domu do ogrzania tego napływającego z zewnątrz (tzw. rekuperacja). Dodatkową zaletą jest fakt, że urządzenia wentylacyjne – poprzez wydajny system filtrów – oczyszczają wprowadzane do wnętrz powietrze ze szkodliwych oparów, pyłków i kurzu – mówi Przemek Adamczyk, specjalista ds. wentylacji firmy Wolf-Technika Grzewcza.

Jeżeli chodzi o sterowanie systemem wentylacji pełną kontrolę nad ilością usuwanego i dostarczanego powietrza daje wyłącznie instalacja mechaniczna nawiewno-wywiewna. W innych przypadkach, a zwłaszcza w systemie wentylacji grawitacyjnej, sterowanie jest znacznie ograniczone lub całkowicie niemożliwe.

Obsługa i konserwacja komfortowego systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła jest bardzo prosta. Z powodu wymogów zachowania higieny instalacja wyposażona jest w filtry znajdujące się zarówno w czerpni, jak i w wyrzutni powietrza. Filtry należy regularnie wymieniać.

Czytaj także: Unihouse buduje pierwszy testowy zeroenergetyczny budynek na Podlasiu